Earthdawn - porównanie 1 i 3 edycji.

Większość znających mnie osób wie, że jestem fanem Earthdawna niemal od zawsze, dlatego smuci mnie fakt, że system ten zdaje się być zapomniany w Polsce. Owszem na konwentach często jest wspominany, ale raczej w kontekście „słyszałem, ale nie grałem/zagrałbym” itp. Wiąże się to głównie z tym, że w Polsce ukazała się tylko pierwsza edycja zatytułowana „Earthdawn: Przebudzenie Ziemi”. Wyszło do niej nawet sporo dodatków, ale mimo wszystko linia wydawnicza padła, gdy Mag zrezygnował z wydawania RPG.

---

I tak Earthdawn trafił do niszy, z której cały czas nie może się wygrzebać. Fani gry dorośli i grają we własnych gronach i nie ma ludzi chcących promować ten system. Mimo, że dużo osób zagrałoby w ED, to odbijają się od archaicznej pierwszej edycji lub nie mogą zdobyć się na późniejsze wydania w języku angielskim, a to niestety stanowi dla wielu osób nieprzekraczalną barierę. Nie będę rozpisywał się na temat czemu warto grać w anglojęzyczne erpegi, ale chcę przybliżyć zmiany jakie zaszły w systemie na przestrzeni  3 edycji. Chcę to zrobić ze względu na to, że teraz szykuje się edycja czwarta, która wniesie tak wiele zmian, że wyjadacze z pierwszej edycji mogą złapać się za głowę i powiedzieć „co oni zrobili z tą grą?!”. W artykule zakładam, że czytelnik zna pierwszą edycję, także nie będę objaśniał terminów ściśle EDkowych.

Niektóre zmiany, które tu opiszę pojawiły się już w edycji Classic (wydanej po edycji drugiej), ale ja w nią nie grałem, więc dla mnie były nowością przy przesiadce z wysłużonej jedynki.

Zaczynamy!

Tabela Stopni

Pierwszą zmianą jaka najszybciej rzuca się w oczy jest zmiana w tabeli Stopni i kostek używanych w grze. W 1 edycji mieliśmy przegląd przez wszystkie kości od k4 do k20, ale w trójce zrezygnowano z tych wspomnianych. Magiczny stopień 14, czyli k20+k4 dający astronomicznie różne wyniki odszedł w niepamięć zastąpiony 2k12. Zaowocowało to zmianą całej tabeli i tym, że poszczególne stopnie dają bardziej stonowane wyniki. Porównanie tabelek możecie zobaczyć obok.

Postacie

Atrybuty
W 1 edycji były dwie drogi ustalania atrybutów postaci: losowa i punktowa. W 3 edycji mamy tylko metodę punktową, która różni się od tej z pierwowzoru. Dawniej za punkty kupowało się konkretną wartość pomiędzy 2 i 18 i zwiększało się ją o modyfikator rasowy z tabelki. Teraz każda rasa ma (lekko zmienione) dawne modyfikatory przypisane do startowych statystyk, a za punkty kupuje się zwiększenie atrybutu o daną wartość, czyli np. mamy elfa, który zaczyna z 12 Zręczności i z puli 25 punktów przydziela 12, żeby zwiększyć tę wartość o +7 i ma teraz 19 Zręczności. Zabieg ten jest o tyle dobry, że nie trzeba zastanawiać się jaką wartość wykupić żeby z modyfikatorem rasowym było ‘tyle’, tylko mamy określoną wartość i wiemy o ile trzeba ją zwiększyć, aby uzyskać pożądaną wielkość.

Kliknij żeby powiększyć

Dyscypliny
W podstawce mamy teraz 15 rdzennych dyscyplin, bo Powietrzny Żeglarz i Zwiadowca z Księgi Wiedzy(1e) trafili do podstawki. To zresztą tylko przykład tego jak skonsolidowano materiał z wielu dodatków z 1 edycji w podręcznikach głównych z 3 edycji. Tak, teraz wzorem takich dedeków mamy 2 podręczniki (w praktyce 4) główne: Player’s Guide i Gamemaster’s Guide oraz 2 głó… ops! dodatkowe Companiony. Zabieg jest dobry, bo nie trzeba kupować i nosić 5 książek, ale niestety teksty są przedrukami z pierwszej edycji… (No i nie przebija edycji Classic, w której były po prostu 3 Compediums po 500 stron każde).

Z ograniczeń rasowych dyscyplin zrobiono zasadę opcjonalną, co moim zdaniem jest dobrym pomysłem, bo w sumie nigdy nie było powiedziane, że rasa postaci blokuje jej dostęp do magii określonej dyscypliny, a to raczej kultura rasy ogranicza pełne korzystanie z danej dyscypliny. Pozwala to graczom tworzyć nietypowe postacie jak np. krasnolud Powietrzny Łupieżca (bo wychowywał się wśród plemienia górskich trolli, a nie swoich pobratymców z Throalu). Ta zmiana jest niczym wobec gruntownego remontu jakiemu poddano dyscypliny, zwiększając możliwości opcji rozwoju postaci. Kiedyś wybierało się określoną liczbę talentów ze ścisłej listy na dany Krąg, a teraz talenty dzielą się na „Opcjonalne” i „Dyscyplinarne”. Drogę przez Kręgi podzielono na 5 etapów: Initiate (1K), Novice (2-4K), Journeyman (5-8K), Warden (9-12K) i Master (13-15K). Osiągnięcie kolejnych etapów odblokowuje nowe pule talentów opcjonalnych, z których postacie wybierają jeden na posiadany Krąg. Zobaczmy jak porównanie wychodzi w praniu na przykładzie Łucznika 2 Kręgu z 1 i 2 edycji.

Pierwsza edycja
Łucznik na 2 Kręgu mógł dysponować:
· Bronią Strzelecką,
· Celnym Strzałem,
· Mistycznym Znakiem,
· Rytuałem Karmicznym
· Strzałą Kierunku
· Unikiem
Oraz:
· Bronią Miotaną
· Sprintem
· Wytrzymałością

Trzecia edycja:

Na 2 Kręgu ten sam Łucznik mógł mieć:
·  Broń Strzelecką,
· Celny Strzał,
· Mistyczny Znak,
· Rytuał Karmiczny
·  Broń Miotaną
Jako talenty dyscyplinarne z 1 Kręgu i:
· Strzałę Kierunku
Jako dyscyplinarny z 2 Kręgu.

Ponadto na 1 Kręgu może wybrać jeden talent z puli Initiate: Unik, Wspinaczka, Broń Biała, Skradanie, Tropienie
Oraz na 2 Kręgu kolejny z puli Initiate lub Novice: Wykrycie Broni, Wytrzymałość, Pierwsze Wrażenie, Ognista Strzała, Wielki Skok, Daleki Strzał, Język, Sprint.

Na 3 Kręgu nie ma nowego ‘tieru’, ale może wybrać 1 talent z którejś dostępnej dla niego puli.

Widać tutaj, że w 3 edycji co Krąg dostajemy 2 talenty: dyscyplinarny i opcjonalny, a w 1 edycji trzeba wybierać z pul dużo mniej licznych. Rozwiązanie świetne i sprawiające, że postacie mogą się uzupełniać w drużynie.
Oprócz zmiany w talentach mamy dodane specjalne zdolności na niektórych Kręgach i tak wspomniany wcześniej Łucznik na 5 Kręgu dostaje zdolność „Okiem Strzały” i za Wyczerpanie może widzieć „oczami” wystrzelonego siebie pocisku. Nieźle, co?

Dodatkiem jest też coś, co nazywa się Niska Magia (Half Magic), która określa ogólny zakres umiejętności, czy wiedzy jakie adept danej Dyscypliny powinien posiadać. Łucznik z Niskiej Magii dostaje wiedzę o broni strzeleckiej i jej twórcach oraz możliwość wytwarzania strzał i dbania o broń.

Jakby tego było mało, to przy tworzeniu postaci oprócz znanych z 1 edycji punktów na umiejętności wiedzy, artystyczne i języki, dostaje się 8 pkt. na umiejki ogólne, co sprawia, że grę zaczyna się bardzo wszechstronnymi postaciami (bo i samych umiejętności jest dużo więcej).

Aha, warto też wspomnieć o tym, że teraz Stopień talenttu to Stopień Cechy + Poziom lub po prostu Poziom. Nie ma już bazowego bonusu do Stopnia, który w 1 edycji sprawiał, że taka Riposta (Cecha+Poziom+3) była niezbalansowana.

Rozwój
Zmiana w Dyscyplinach niesie za sobą zmianę sposobu awansu. Teraz żeby awansować wystarczy podnieść tylko talenty Dyscyplinarne postaci na określony Poziom, a nie jak wcześniej określoną liczbę dowolnych talentów z niższych Kręgów. Stary sposób awansu może być stosowany jako zasada opcjonalna.

Ze względu na to, że teraz postacie zaczynają z względnie wysokimi wartościami Atrybutów to można podnieść je maksymalnie 3 razy (zamiast 5) i nie trzeba tego robić przy awansie na Krąg.

Mechanika i rozgrywka

Widać, że twórcy poszli na rękę osobom używającym map i figurek, bo wszelkie miary oprócz wartości w jardach (w przybliżeniu metrach), podawane są w heksach. Bez obaw – dalej można grać stosując normalny system miar i żadne figurki nie są tutaj potrzebne.

Dużą zmianą jest dodanie kilku typów Akcji. Kiedyś zdolność (talent, umiejętność) zabierała akcję lub nie. Teraz każdy na turę ma Akcje Standardową (Atak, Strzał itp.), kilka(naście) Prostych (wypicie mikstury, ruch), nieskończenie (w granicach rozsądku) Darmowych (czyli biernych np. odpalenie Drewnianej Skóry lub Unik) lub Podtrzymywaną (szukanie czegoś w plecaku). Różnice między nimi opisywałem TUTAJ, także nie ma co poświęcać temu więcej miejsca.

Rdzeń walki nadal pozostał ten sam, mamy podział na: deklaracje akcji, turlanie na inicjatywę, wykonanie akcji. Wiele osób dalej drażni to, że walka długo trwa, ale to już urok ED i 3 edycja nie wprowadza tutaj dużo zmian.

Zmiany dotknęły natomiast systemu doświadczenia, czyli Punktów Legend. Teraz potwory w statystykach mają określoną Pulę Legend (np. Krąg Trzeci) co oznacza, że dla gracza na 3 Kręgu powinno być to godne wyzwanie. Za sesję dostaje się od 3 do 5 Pul Legend zależnych od Kręgu postaci. Jeżeli Wojownik 10 Kręgu pokonał 1 przeciwnika Kręgu pierwszego to może zapomnieć o pełnej Puli Legend za wyzwanie. Ale jeśli ten sam Wojownik pokonał XX takich przeciwników to można przyjąć, że zasłużył na Pełną Pulę za wyzwania dla Kręgu 10. Wygląda skomplikowanie, ale w praktyce sprawdza się bardzo dobrze.

Dla wielu osób zaskakujące może być, że teraz wszystkie postacie zaczynają z tą samą kością Karmy (k6), która na wyższych Kręgach wzrasta do k8. Punktów Karmy jest teraz mniej i są one bardziej wartościowe. Teraz liczba dostępnej dla postaci Karmy to modyfikator rasowy*Poziom Rytuału Karmicznego, więc postać na 1 Kręgu ma zwykle do 10 punktów Karmy. 

Podsumowanie

Oczywiście trzecia edycja to nie tylko zmiany przedstawione wyżej. Poprawiono działanie talentów i zaklęć, dodano więcej umiejętności i ekwipunku. Jeżeli chodzi o fluff to teksty będą dobrze znane fanom jedynki, ale zostały zgrabnie upakowane w mniejszej liczbie podręczników. Część zasad niestety została bez zmian (walki statków), ale pracują nad nimi przy 4 edycji, więc jest nadzieja. Osobiście nie żałuję, że zaryzykowałem i przeszedłem na 3 edycję. Szczególnie, że poza statystykami większość podręczników źródłowych do jedynki pozostaje nadal użyteczna. Teraz trzeba oczekiwać na edycję oznaczoną numerkiem 4, która po fenomenalnej kampanii na Kickstarterze (110 tyś. USD przy planowanych 10 tyś.) ukaże się w te wakacje. A zmiany zapowiadają się naprawdę zacnie ;>

---